26 Haziran 2021 CUMARTESÄ°
Resmî Gazete
Sayı : 31523
YÖNETMELÄ°K
Çevre ve Åžehircilik Bakanlığından:
AMBALAJ ATIKLARININ KONTROLÜ YÖNETMELİĞİ
BÄ°RÄ°NCÄ° BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu YönetmeliÄŸin amacı, sürdürülebilir bir ÅŸekilde çevrenin korunması ve geliÅŸtirilmesi için;
a) Çevresel açıdan belirli ölçütlere, temel ÅŸart ve özelliklere sahip ambalajların üretimine ve piyasaya arzına, ekonomik iÅŸletmelerin yükümlülük ve sorumluluklarına,
b) Ambalaj atıklarının oluÅŸumunun önlenmesi, önlenemeyen ambalaj atıklarının yeniden kullanım, geri dönüÅŸüm ve geri kazanım yöntemleri kullanılarak bertaraf edilecek miktarının azaltılmasına,
c) Döngüsel ekonomi ve kaynak verimliliÄŸi ilkeleri esas alınarak ambalaj ve ambalaj atıklarının depozito yönetim sistemi ve sıfır atık yönetim sistemi dâhil belirli bir yönetim sistemi içinde yönetilmesine,
ç) Depozito yönetim sisteminin uygulanmasına,
d) Türkiye Çevre Ajansının, ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimindeki görev ve yetkileri doÄŸrultusunda göstereceÄŸi faaliyetlere,
yönelik strateji ve politikalar ile idari, mali ve teknik usul ve esasların belirlenmesidir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik; piyasaya sürülen bütün ambalajları ve bu ambalajların atıklarını kapsar.
(2) Piyasaya sürülmemiÅŸ ambalajlar ve ambalaj tanımına uymayan madde ve malzemeler ile bunların atıkları bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
(3) Ambalaj ve ambalajlı ürünlerin piyasaya arzı, uygunluk deÄŸerlendirmesi, piyasa gözetimi ve denetimi ile bunlarla ilgili yapılacak bildirimlere iliÅŸkin olarak 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün GüvenliÄŸi ve Teknik Düzenlemeler Kanunu hükümlerinin uygulamaları bu Yönetmelik kapsamı dışındadır.
(4) Ambalajların üretimi, piyasaya arzı ve kullanımı ile bunların piyasadan geri toplanmasına yönelik ilgili diÄŸer mevzuatla getirilen özel hükümler bulunması halinde; bu YönetmeliÄŸin yalnızca ilgili hükümleri uygulanmaz.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik, 9/8/1983 tarihli ve 2872 sayılı Çevre Kanununa, 10/7/2004 tarihli ve 5216 sayılı BüyükÅŸehir Belediyesi Kanununa, 3/7/2005 tarihli ve 5393 sayılı Belediye Kanununa, 30/3/2005 tarihli ve 5326 sayılı Kabahatler Kanununa, 5/3/2020 tarihli ve 7223 sayılı Ürün GüvenliÄŸi ve Teknik Düzenlemeler Kanununa, 24/12/2020 tarihli ve 7261 sayılı Türkiye Çevre Ajansının Kurulması ile Bazı Kanunlarda DeÄŸiÅŸiklik Yapılmasına Dair Kanuna ve 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 1 sayılı CumhurbaÅŸkanlığı TeÅŸkilatı Hakkında CumhurbaÅŸkanlığı Kararnamesinin 97 nci ve 103 üncü maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Ajans: Türkiye Çevre Ajansını,
b) Ambalaj: Hammaddeden iÅŸlenmiÅŸ ürüne kadar, herhangi bir ürünün üreticiden kullanıcıya veya tüketiciye ulaÅŸtırılması aÅŸamasında, taşınması, korunması, saklanması ve satışa sunulması için kullanılan herhangi bir malzemeden yapılmış iadesi olmayanlar da dâhil Ek-1’de yer alan kriterler çerçevesinde tüm ürünleri,
c) Ambalaj atığı: 2/4/2015 tarihli ve 29314 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan Atık Yönetimi YönetmeliÄŸindeki atık tanımına uyan her tür ambalajı ve ambalaj bileÅŸenlerini,
ç) Ambalaj bileÅŸenleri: Ambalajın elle veya basit fiziksel yollar ile ayrılabilen kısımlarını,
d) Ambalaj Bilgi Sistemi: Bu Yönetmelik kapsamındaki ambalaj ve ambalaj atıklarına iliÅŸkin beyan ve bildirimlerin gerçekleÅŸtirileceÄŸi, geniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu uygulamalarına iliÅŸkin çalışmalara ait bilgi ve belgelerin sunulacağı Bakanlıkça hazırlanan çevrimiçi programı,
e) Ambalaj Komisyonu: Bu Yönetmelik doÄŸrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları deÄŸerlendirmek üzere Bakanlık temsilcisinin baÅŸkanlığında ilgili tarafların katılımıyla Bakanlıkça oluÅŸturulan komisyonu,
f) Ambalaj üreticisi: Ambalajı üretenler ve/veya bu ürünleri ithal edenleri,
g) Atık iÅŸleme tesisi: Atıkların toplanması-ayrılması, geri dönüÅŸtürülmesi, geri kazanılması, enerji geri kazanımı ve bertarafı konusunda faaliyet gösteren Atık Yönetimi YönetmeliÄŸinde tanımlanan tesisleri,
ÄŸ) Bakanlık: Çevre ve Åžehircilik Bakanlığını,
h) Çok hafif plastik poÅŸetler: Çift kat kalınlığı 15 mikronun altında olan, açık gıdalar için birincil ambalaj olarak kullanılan veya bu gıdaların hijyeni için ihtiyaç duyulan plastik torbaları,
ı) Depozito ücretleri: Ambalajlı ürünün piyasada yer alması sürecinde alınıp iade edilen sabit bedel ile depozito yönetim sistemine dâhil olan taraflar için ayrı ayrı belirlenen sisteme iliÅŸkin olarak yansıtılacak deÄŸiÅŸken bedelleri,
i) Depozito yönetim sistemi: Bakanlıkça belirlenen ve belirli bir depozito bedeli alınarak piyasaya sürülen ürünlerin tüketilmesi/kullanılması sonrasında iade alınması ve depozito bedelinin geri ödenmesine dayalı sistemi,
j) Ekonomik iÅŸletme: Ambalaj üreticilerini, piyasaya sürenleri ve tedarikçileri,
k) Etiketleme: Ambalajın türüne ve dâhil olduÄŸu yönetim sistemine yönelik bilgilerin ürün ve/veya ambalaj üzerine sabitlenmesini,
l) GeniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu: Atık Yönetimi YönetmeliÄŸinin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (y) bendinde tanımlanan sorumluluÄŸu,
m) Gönüllü anlaÅŸma: Bakanlık ve/veya Ajans ile ekonomik iÅŸletmeler, lisanslı firmalar ve yetkili idareler arasında bu Yönetmelik kapsamındaki faaliyetlerin yerine getirilmesine yönelik olarak Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar kapsamında yapılan anlaÅŸmayı,
n) Grup ambalaj (ikincil ambalaj): Birden fazla sayıda satış ambalajını bir arada tutacak ÅŸekilde tasarlanmış, üründen ayrıldığında ürünün herhangi bir özelliÄŸinin deÄŸiÅŸmesine neden olmayan ambalajı,
o) Ä°l müdürlüÄŸü: Çevre ve ÅŸehircilik il müdürlüklerini,
ö) Ä°ÅŸaretleme: Ambalajın ve etiketlerinin üzerinde istenen sembol, iÅŸaret ve diÄŸer bilgilere yer verilmesini,
p) Ä°l Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planı: 12/7/2019 tarihli ve 30829 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıfır Atık YönetmeliÄŸinde tanımlı planı,
r) Kompozit ambalaj: Farklı malzemelerden yapılmış, elle birbirinden ayrılması mümkün olmayan entegre haldeki yekpare ambalajı,
s) Nakliye ambalajı (üçüncül ambalaj): Belirli sayıda satış ambalajlarının veya grup ambalajların taşıma ve depolama iÅŸlemlerini kolaylaÅŸtırmak ve bu iÅŸlemler sırasında zarar görmesini önlemek amacıyla karayolu, demiryolu, deniz yolu ve hava yolu taşımasında kullanılan konteynerler hariç kullanılan ambalajı,
ÅŸ) Piyasaya arz/sürme: Ambalajlanmış ürünün, tedarik veya kullanım amacıyla bedelli veya bedelsiz olarak devredilmek üzere piyasada ilk defa yer alması için yapılan faaliyeti,
t) Piyasaya süren: 27/11/2014 tarihli ve 29188 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mesafeli SözleÅŸmeler YönetmeliÄŸi kapsamındaki mesafeli sözleÅŸmeler ile elektronik ortam üzerinden yapılan teslimler de dâhil olmak üzere, piyasaya arz yöntemine baÄŸlı olmaksızın, bir ürünü bu Yönetmelik kapsamındaki ambalajlar ile paketleyen/dolduran, gerçek veya tüzel kiÅŸiyi, üretici/doldurucu tarafından doÄŸrudan piyasaya arz edilmemesi/sürülmemesi durumunda ise ambalajın üzerinde adını ve/veya ticari markasını kullanan gerçek veya tüzel kiÅŸiyi, üreticinin Türkiye dışında olması halinde, üretici tarafından yetkilendirilen temsilciyi ve/veya ithalatçıyı,
u) Plastik poşet: Plastikten yapılmış tek kullanımlık poşetleri,
ü) PoÅŸet: Mal veya ürünlerin satış noktalarında tüketicilere taşıma amacıyla temin edilen saplı veya sapsız torbaları,
v) Satış ambalajı (birincil ambalaj): Nihai kullanıcı veya tüketici için bir satış birimi oluÅŸturmaya uygun olarak yapılan ambalajı,
y) Satış noktası: Elektronik ortamlar da dâhil olmak üzere, toptan ve/veya perakende olarak mal veya ürünlerin alışveriÅŸinin yapıldığı maÄŸaza, market ve benzeri satış yerlerini,
z) Tedarikçi: Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp piyasaya sürenlere ambalaj tedarik edenler ile piyasaya sürenler adına fason üretim yapanları,
aa) Tek kullanımlık ambalaj: Kullanımları sonrasında yeniden aynı amaçla kullanıma uygun olmayan ambalajları,
bb) Teminat: Depozito yönetim sisteminin idari, mali ve teknik açıdan verimli, sürekli ve çevreyle uyumlu bir ÅŸekilde uygulanmasını; mali açıdan güçlü, istikrarlı ve ÅŸeffaf bir ÅŸekilde yürütülmesini ve sistem içerisinde yer alan tarafların belli bir ekonomik yeterliliÄŸe sahip olmasını temin etmek amacı ile bahse konu sistem içerisinde yer alan tüm taraflar için faaliyetlerinin türü, niteliÄŸi ve ekonomik boyutuna göre temsil oranları esas alınarak belirlenen mali deÄŸerdeki taahhüdü,
cc) Temsil oranı: Ambalaj ve ambalaj atıklarına iliÅŸkin faaliyetlere konu edilen ambalajların malzeme türü, fiziksel/hacimsel ölçüleri ve kullanım alanları özelindeki miktarların yurt içinde üretilen ve/veya piyasaya sürülen ambalajların malzeme türleri, fiziksel/hacimsel ölçüleri ve kullanım alanlarına göre belirlenmiÅŸ toplam miktarlarına yapılan oranlamaları,
çç) Yeniden/tekrar kullanılabilir ambalaj: Ürünlerin kullanımları için gerekli olan ve ürünlerin tüketilmesi/kullanılması sonrasında geri alınarak yeniden/tekrar aynı amaçla kullanılmak üzere piyasaya arz edilen, yeniden/tekrar kullanıma uygun olan ambalajları,
dd) Yetkili idare: BüyükÅŸehir belediye sınırları içerisinde büyükÅŸehir ve ilçe belediyelerini, büyükÅŸehir haricindeki illerin il ve ilçe belediyeleri ile mücavir alanları dışında il özel idarelerini, belediyelerin görev ve yetki alanı dışında kalan alanlarda ilgili mevzuatı uyarınca atık yönetiminde yetkili kılınan sorumlu idareleri,
ifade eder.
Ä°KÄ°NCÄ° BÖLÜM
Genel Ä°lke ve Esaslar
Genel ilke ve esaslar
MADDE 5 – (1) Sıfır atık yaklaşımı temelinde doÄŸal kaynakların korunması ve verimli kullanımı ile sürdürülebilir çevre ve sürdürülebilir kalkınma amaçlarına uyumlu üretimin saÄŸlanması ve atık miktarının azaltılması amacıyla ambalaj atıklarının oluÅŸumunun önlenmesi, atık oluÅŸumunun kaçınılmaz olduÄŸu durumlarda ise öncelikle yeniden kullanılması, geri kazanılması ve/veya enerji kaynağı olarak kullanılması sureti ile bertaraf edilecek atık miktarının azaltılması esastır. Ambalaj atıklarının öncelikle maddesel geri dönüÅŸümün saÄŸlanması esas olup maddesel geri dönüÅŸümün ekonomik ve/veya teknik nedenlerle mümkün olmaması durumunda enerji kaynağı olarak kullanımı son tercih olmak üzere diÄŸer geri kazanım iÅŸlemleri uygulanır. Geri kazanımı mümkün olmayan ambalaj atıkları ilgili mevzuat hükümlerine göre bertaraf edilir.
(2) Ambalajların üretimi ve kullanımında öncelikle yeniden kullanıma uygun, geri dönüÅŸtürülebilir ambalajların tercih edilmesi esastır. Ambalajların tüketimi/kullanılması sonrasında oluÅŸan atıkların sıfır atık yönetim sisteminin genel ilkeleri doÄŸrultusunda yeniden kullanıma veya geri kazanım sürecine dâhil edilmesi ve geri kazanılmış malzemelerin kullanımlarının saÄŸlanarak Ülke ekonomisine kazandırılması esastır.
(3) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimine yönelik ulusal ölçekli strateji ve politikaların belirlenmesinde ve uygulanmasında geniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu ilkesi ve kirleten öder ilkesi uygulamalarına uyum saÄŸlanması esas olup ambalaj atıklarının, kullanılan malzemeye ve oluÅŸtuÄŸu kaynaÄŸa bakılmaksızın sıfır atık ilkelerine uyumlu olarak yönetilmesi saÄŸlanır. GeniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu kapsamında ambalaj üreticileri, piyasaya sürenler ve tedarikçiler ile satış noktaları ve ilgili diÄŸer paydaÅŸlar için sorumluluk paylaşımı yapılması esastır.
(4) Biyobozunur ambalajlar ve bunların atıklarına yönelik Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara uyulur. Plastik malzemelerin mikro parçalara parçalanmasını katalize eden katkı maddeleri içeren plastik malzemelerden yapılmış olan okso-bozunur plastik ambalajlar biyobozunur ambalaj olarak kabul edilmezler.
(5) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetiminden sorumlu kiÅŸi veya kiÅŸiler ile kurum/kuruluÅŸlar, bu atıkların çevre ve insan saÄŸlığına zararlı olabilecek etkilerinin azaltılması için gerekli tedbirleri almakla yükümlü olup ambalaj atıklarının yönetiminden kaynaklanan her türlü çevresel zararın giderilmesi amacıyla yapılan harcamalar, bu atıkların yönetiminden sorumlu olan gerçek ve/veya tüzel kiÅŸiler tarafından müteselsilen sorumluluk ilkesi çerçevesinde karşılanır.
(6) Ambalaj atıklarının temizleme, onarım veya kontrol iÅŸlemleri ile tasarlandığı hale getirildiÄŸi yeniden kullanıma hazırlama faaliyeti dâhil olmak üzere atık iÅŸleme faaliyetleri ilgili mevzuatında belirtilen hükümler doÄŸrultusunda gerçekleÅŸtirilir.
(7) Ambalajın ve ambalaj atığının içeriÄŸindeki maddelerin miktarının ve çevreye verdiÄŸi zararın, ambalajın tasarımından baÅŸlayarak üretimi, pazarlanması, dağıtımı, kullanılması, yeniden kullanıma alınması, piyasaya arzı ve atık haline gelmesinden geri kazanımına veya bertaraf edilmesine kadar tüm süreçlerde temiz ürün ve teknolojiler geliÅŸtirilerek çevresel risklerin azaltılmasına yönelik önleme faaliyeti yapılması esastır.
(8) Kaynakların verimli yönetimi ve plastik poÅŸetlerden kaynaklanan çevre kirliliÄŸinin önlenmesi amacıyla plastik poÅŸet kullanımının azaltılmasına yönelik ücretlendirme uygulaması yapılır. Ülke genelinde plastik poÅŸet kullanımının, çok hafif plastik poÅŸetler hariç olmak üzere, yıllık kiÅŸi başına kullanılan adedin 31/12/2025 tarihine kadar 40 adedi aÅŸmayacak ÅŸekilde azaltılmasını saÄŸlayacak önlemlerin alınması ve düzenlemelerde bulunulması esastır.
(9) Ücretlendirme uygulamasına tabi tutulan plastik poÅŸetler ile ücretlendirme uygulamasından muaf tutulan plastik poÅŸetlerin kullanımında yedinci fıkrada belirtilen önleme faaliyetleri ile tüketicilerin/kullanıcıların talebinin azaltılmasına yönelik faaliyetlerde bulunulması esastır.
(10) 1/1/2022 tarihinden itibaren, tek kullanımlık satış ambalajlarıyla piyasaya sürülen insani tüketim amaçlı içecekler öncelikli olmak üzere ambalajlı ürünlerin zorunlu olarak sadece depozito yönetim sistemi kapsamında piyasaya sürülmesine yönelik deÄŸerlendirilmesi esastır. Zorunlu depozito uygulaması kapsamının belirlenmesinde; ambalajın türü ve kullanım özellikleri, piyasaya arz koÅŸulları ve zorunlu depozito uygulamalarının altyapısı ve iÅŸletim esasları dikkate alınır.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Görev, Yetki ve Yükümlülükler
Bakanlığın görev ve yetkileri
MADDE 6 – (1) Bakanlık;
a) Ambalajların tasarımı, üretimi, tedariki, piyasaya sürülmesi ile ambalaj atıklarının biriktirilmesi, toplanması, taşınması, depolanması, ayrılması, yeniden kullanımı, geri kazanımı ve bertarafı süreçleri ile bu süreçlerin raporlanmasına iliÅŸkin strateji ve politikaları belirlemekle, kısıtlama ve yasaklama dâhil idari, mali ve teknik tedbirler almakla ve düzenlemelerde bulunmakla,
b) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetiminde yer alan ilgili tarafların kayıt altına alınmasını ve bunların sorumluluk ve yükümlülüklerinin belirlenerek yerine getirilmesinin saÄŸlanmasını, izlenmesini, kontrolünü ve denetimini saÄŸlamakla ve/veya saÄŸlatmakla, bunlara yönelik bilgilendirici eÄŸitim faaliyetleri düzenlemekle ve/veya düzenletmekle,
c) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimine yönelik geniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu politika ve planlarının oluÅŸturulmasını ve kapsamının belirlenerek uygulanmasını saÄŸlamakla ve/veya saÄŸlatmakla, uygulamaları koordine etmekle, ambalaj atığı önleme plan ve faaliyetlerine yönelik gerekli çalışmaları yürütmekle,
ç) Ambalaj atıklarının öncelikle maddesel geri dönüÅŸüm olmak üzere geri kazanımlarının saÄŸlanması ve bu ÅŸekilde elde edilen malzemelerin zorunlu kullanımları dâhil kullanımlarının özendirilmesine yönelik sıfır atık yaklaşımı doÄŸrultusunda tedbir ve teÅŸvik uygulamalarında bulunmakla, izlemekle, istatistikleri oluÅŸturmak ve raporlamakla,
d) Biyobozunur ambalaj atıklarının ayrı toplanarak iÅŸlenmesinin saÄŸlanmasına, bunların geri kazanımının saÄŸlanarak düzenli depolama tesislerinde bertaraf edilecek miktarının azaltılmasına yönelik usul ve esasları belirlemekle,
e) Üretilen ve piyasaya sürülen ambalajlar ile bunların miktarları, oranları ve depozitolu ambalajlar dâhil ambalaj atıklarının toplanmasına, iÅŸlenmesine ve geri kazanım oranlarına iliÅŸkin bilgilendirmeleri hazırlamakla; istatistikleri belirlemek ve izlemekle, raporlamakla ve yayımlamakla,
f) Plastik poÅŸetler baÅŸta olmak üzere tek kullanımlık ambalajların üretimine, tedarikine, piyasaya sürülmesine ve kullanımlarının azaltılarak yeniden kullanılabilir ambalaj kullanımının arttırılmasına yönelik politikalara, düzenlemelere, tedbir ve sınırlamalara iliÅŸkin usul ve esasları belirlemekle, bu konuda izleme ve raporlama yapmakla,
g) Sıfır atık ilke ve yaklaşımları kapsamındaki konularda çalışmalar öncelikli olmak üzere görev alanına giren konularda gerekli gördüÄŸü ulusal ve uluslararası çalışmaları izlemek, çalışmalara katılım saÄŸlamak ve raporlama yapmakla,
ÄŸ) Depozito yönetim sistemi uygulamalarına ve depozito ücretleri dâhil bu sisteme iliÅŸkin diÄŸer ücretler/bedeller ve teminatların belirlenmesine yönelik strateji ve politikaları belirlemekle,
h) Ambalaj Komisyonunu toplamakla, komisyona baÅŸkanlık yapmak ve Komisyonun sekretarya iÅŸlerini yürütmekle,
ı) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetiminde ilgili tarafların bilgilendirilmesi, bilinçlendirilmesi ve farkındalığın arttırılmasına iliÅŸkin faaliyetleri koordine etmek, katılım saÄŸlamakla,
i) Ambalaj atıklarının iÅŸlendiÄŸi tesislerin faaliyetleri de dâhil olmak üzere ambalaj atıklarının yeniden kullanıma hazırlanması ve ambalajların yeniden kullanıma alınması faaliyetlerine iliÅŸkin kriterler ve standartlar belirlemekle,
j) Satış noktaları ile ambalaj üretici, tedarikçi ve piyasaya sürenlere getirilen sorumlulukların ve yükümlülüklerin yerine getirilmesine iliÅŸkin usul ve esasları belirlemekle, uygulamakla, izlemekle, deÄŸerlendirmekle,
görevli ve yetkilidir.
(2) Bakanlık, depozito yönetim sistemine iliÅŸkin strateji ve politikaları doÄŸrultusunda Ajansın faaliyetlerine görev ve yetkileri kapsamında katılım saÄŸlar, iÅŸ birliÄŸi taleplerini deÄŸerlendirir.
(3) Bakanlık, Ajansın depozito yönetim sistemi haricindeki ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimi konusundaki faaliyetlerine esas strateji ve politikalarını ilgili mevzuat hükümleri kapsamında belirler.
(4) Bakanlık, gerekli gördüÄŸü durumlarda birinci fıkrada belirtilen görev ve yetkilerini sınırlarını belirlemek sureti ile il müdürlüklerine devredebilir veya birlikte kullanabilir.
Ä°l müdürlüklerinin görev ve yetkileri
MADDE 7 – (1) Ä°l müdürlüÄŸü;
a) Ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimi sürecinde yer alan taraflar arasındaki koordinasyonu saÄŸlamakla,
b) Yetkili idarelerin atık yönetim faaliyetleri ile il sıfır atık yönetim sistemi planları kapsamındaki ambalaj atıklarının yönetimine iliÅŸkin faaliyetlerini izlemekle, incelemekle, deÄŸerlendirmekle, denetlemekle,
c) Ä°l sınırları içinde faaliyette bulunan satış noktaları ve ekonomik iÅŸletmeleri tespit ederek kayıt altına alınmalarını saÄŸlamakla, sorumluluklarının ve yükümlülüklerinin izlenmesini, incelenmesini, deÄŸerlendirilmesini ve denetimini yapmakla,
ç) Atık iÅŸleme tesislerinin faaliyetleri dâhilinde ambalaj atıklarına iliÅŸkin bildirimlerinin takibini ve kontrolünü yapmakla, bu bildirimlere esas bilgi ve belgeleri incelemekle,
görevli ve yetkilidir.
(2) Ä°l müdürlükleri, depozito yönetim sistemine iliÅŸkin Ajanstan gelen iÅŸ birliÄŸi taleplerini ilgili mevzuat hükümleri kapsamında deÄŸerlendirir, gerektiÄŸinde faaliyetlerine katılır, katkı saÄŸlar.
(3) Ä°l müdürlükleri, Ajansın ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimi konusundaki faaliyetlerini destekler, gelen iÅŸ birliÄŸi taleplerini ilgili mevzuat hükümleri kapsamında deÄŸerlendirir, gerektiÄŸinde faaliyetlerine katılır, katkı saÄŸlar.
Ajansın görev ve yetkileri
MADDE 8 – (1) Ajans, Bakanlık tarafından belirlenen politika ve stratejiler doÄŸrultusunda depozito sistem yöneticisi olarak depozito yönetim sisteminin kurulması ve iÅŸletilmesine, sistemde yer alan tüm paydaÅŸların ve bunların yükümlülüklerinin belirlenmesine; izin, onay ve yetki verme iÅŸlemlerine; sistemin takip ve kontrolünün saÄŸlanmasına iliÅŸkin idari, mali ve teknik hususları düzenlemekle ve yönetilmesini saÄŸlamakla görevli ve yetkilidir.
(2) Ajans, Bakanlığın geniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu politika ve planları kapsamında yapılan gönüllü anlaÅŸmalara istinaden; ambalaj üreticileri, tedarikçileri ve piyasaya süren iÅŸletmelerin sorumluluklarını ve yükümlülüklerini yerine getirmelerini saÄŸlayabilir, destek olabilir, bu sorumluluk ve yükümlülüklerin devrini alabilir.
(3) Ajansın 7261 sayılı Kanun ve ilgili mevzuat çerçevesinde bu Yönetmelik kapsamında yapacağı diÄŸer faaliyetlerin usul ve esasları Bakanlık tarafından belirlenir ve Ajansın internet sayfasından duyurulur.
Ambalaj üreticilerinin yükümlülükleri
MADDE 9 – (1) Ambalaj üreticileri;
a) GeniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu kapsamında eÄŸitim faaliyetleri yapmak ve/veya bu faaliyetlere katkıda bulunmak ve/veya maliyetleri karşılamak dâhil olmak üzere Bakanlıkça belirlenen diÄŸer yükümlülükleri yerine getirmekle,
b) Ambalajı tasarım aÅŸamasından baÅŸlayarak, üretim ve kullanım sonrasında en az atık üretecek, geri kazanımı en kolay, en ekonomik ve çevreye en az zarar verecek ÅŸekilde üretmekle, ambalajın üretimine, iÅŸaretlenmesine ve piyasaya arzına yönelik bu Yönetmelik uyarınca yapılan düzenlemelere uymakla,
c) Ambalaj Bilgi Sistemine ve depozito yönetim sistemi kapsamında yer alan ambalajları için Ajansa kayıt olmakla ve talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle,
ç) Depozito yönetim sistemine dâhil olan ambalajlar için Ajans tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak faaliyet göstermekle,
yükümlüdürler.
(2) Ambalaj üreticileri tarafından, doÄŸal kaynak/hammadde korunumu ve geri kazanımın yaygınlaÅŸması amacıyla ambalaj üretiminde geri kazanılmış malzeme kullanımına yönelik olarak malzeme türüne ve sektörel üretim ve kullanım oranlarına göre Bakanlıkça yapılan düzenlemelere uyulmak zorundadır.
(3) Kendisi ambalaj üreticisi olmayıp piyasaya sürenlere ambalaj tedarik eden tedarikçiler;
a) Ambalaj Bilgi Sistemine ve depozito yönetim sistemi kapsamında yer alan ambalajları için Ajansa kayıt olmakla ve talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle,
b) Depozito yönetim sistemi kapsamında olan ve/veya bu sisteme dâhil olan ambalajlar için Ajans tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak faaliyet göstermekle, bildirim ve beyanları yapmakla,
yükümlüdürler.
(4) Ambalaj üreticileri ve tedarikçileri, bu Yönetmelik ile getirilen yükümlülük ve sorumluluklarının yerine getirilmesinde Ajans ile gönüllü anlaÅŸmalarda bulunabilir, yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde teknik destek talep edebilir, yükümlülüklerini ve sorumluluklarını kısmen veya tamamen devredebilir.
Piyasaya sürenlerin yükümlülükleri
MADDE 10 – (1) Piyasaya sürenler;
a) GeniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu kapsamında eÄŸitim faaliyetleri yapmak ve/veya bu faaliyetlere katkıda bulunmak ve/veya maliyetleri karşılamak dâhil olmak üzere Bakanlıkça belirlenen diÄŸer yükümlükleri yerine getirmekle,
b) Ürünlerin ambalajlanması sırasında, öncelikle yeniden kullanıma uygun ambalajlar olmak üzere ürünün kullanımı sonrasında en az atık üretecek, geri kazanımı en kolay ve en ekonomik ambalajları kullanmayı tercih etmekle, iÅŸaretleme ve etiketlemenin tercih edilmesi veya zorunlu olduÄŸu durumlarda gerekli iÅŸaretleme ve etiketlemeleri yapmakla,
c) Piyasaya sürülen ambalajları için Bakanlıkça belirlenen kriterlere uygun üretilmiÅŸ ambalajları kullanmakla, iÅŸaretlemekle ve etiketlemekle; depozito yönetim sistemi kapsamında kalan ambalajları için Ajans tarafından belirlenen kriterlere ayrıca uyum saÄŸlamakla,
ç) Ambalaj Bilgi Sistemine ve depozito yönetim sistemi kapsamında yer alan ambalajları için Ajansa kayıt olmakla ve talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle,
yükümlüdürler.
(2) Piyasaya sürenlerce, 1/1/2020 tarihinden sonra piyasaya sürülen ambalajlar için 31/12/2019 tarihli ve 30995 dördüncü mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Geri Kazanım Katılım Payına Ä°liÅŸkin Yönetmelik kapsamında getirilen yükümlülükler yerine getirilir. 1/1/2020 tarihinden önce piyasaya sürülmüÅŸ ambalajlara iliÅŸkin iÅŸlemler Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleÅŸtirilir.
(3) Piyasaya sürenler, depozito yönetim sistemi kapsamında kalan ambalajları için Ajans tarafından belirlenen düzenlemelere uymak, ÅŸart ve sorumlulukları yerine getirerek faaliyette bulunmak zorundadırlar. Depozito yönetim sistemine dâhil edilmesi zorunlu tutulan ambalajlı ürünlerin piyasaya sürülebilmesi için Ajansın onayının alınması zorunlu olup Ajansın onayı bulunmayan ambalajlı ürünler piyasaya sürülemez.
(4) Piyasaya sürenler, depozito yönetim sistemine iliÅŸkin belirlenecek ücret, bedel ve teminatları Ajans nezdinde karşılarlar.
(5) Piyasaya sürenlere fason üretim yapan tedarikçiler;
a) Ambalaj Bilgi Sistemine ve depozito yönetim sistemi kapsamında yer alan ambalajları için Ajansa kayıt olmakla ve talep edilen bilgi ve belgeleri vermekle,
b) Ambalaj temin ve tedarik iÅŸlemlerini Ambalaj Bilgi Sistemine kaydı olan ekonomik iÅŸletmeler ile gerçekleÅŸtirmekle,
c) Depozito yönetim sistemi kapsamında kalan ambalajlar için Ajans tarafından belirlenen kriterlere uygun olarak faaliyet göstermekle, bildirim ve beyanları yapmakla,
yükümlüdürler.
(6) Piyasaya süren iÅŸletmeler ve tedarikçileri, bu Yönetmelik ile getirilen yükümlülük ve sorumluluklarının yerine getirilmesinde Ajans ile gönüllü anlaÅŸmalarda bulunabilir, yükümlülüklerinin yerine getirilmesinde teknik destek talep edebilir, yükümlülüklerini ve sorumluluklarını kısmen veya tamamen devredebilir.
Satış noktalarının yükümlülükleri
MADDE 11 – (1) Satış noktaları;
a) Ambalaj Bilgi Sistemine kaydını yaptırmamış piyasaya süren iÅŸletmeleri tespit ederek Bakanlığa bildirmekle ve bu iÅŸletmelerin ambalajlı ürünlerini tüketicilere/kullanıcılara vermemekle,
b) Ambalaj Bilgi Sistemine kayıt olmakla, ürettiÄŸi, piyasaya sürdüÄŸü ve tedarik ettiÄŸi ambalajlara iliÅŸkin Ambalaj Bilgi Sistemi üzerinden bildirim yapmakla,
c) Tüketicilerin plastik poÅŸet talebi ve kullanımını en aza indirecek tedbirleri almak ve teÅŸvik edici uygulamalarda bulunmakla, bu konuda tüketicileri bilgilendirmekle; ücretlendirme uygulamasına tabi tutulan plastik poÅŸetleri belirlenen ücretler haricinde veya tamamen ücretsiz olarak vermemekle, bu poÅŸetleri ücretsiz veya belirlenen ücreti deÄŸiÅŸtirmeye imkan verecek herhangi bir promosyona veya kampanyaya dâhil etmemekle; plastik poÅŸetlerin üretimine ve piyasaya arzına yönelik olarak getirilen düzenlemelere uymayan poÅŸetleri tüketicilere/kullanıcılara vermemekle,
ç) Depozito yönetim sistemi kapsamında kalan ambalajlı ürünlerin arzının gerçekleÅŸtirilmesi durumunda depozito yönetim sistemine dâhil olmakla ve Ajans tarafından belirlenen idari, mali ve teknik sorumlulukları yerine getirmekle,
yükümlüdürler.
(2) Depozito yönetim sistemine dâhil edilen ambalajlı ürünleri tüketicilere/kullanıcılara toptan/perakende sunan yerler de bu ambalajlı ürünler için satış noktası olarak deÄŸerlendirilir. Bu yerler depozito uygulamaları kapsamında Ajans tarafından belirlenen kriterlere uygun faaliyet gösterir ve belirlenen idari, mali ve teknik sorumlulukları yerine getirirler.
(3) Depozito yönetim sistemine tabi tutulan ambalajlı ürünleri tüketicilere/kullanıcılara sunan satış noktaları, tüketiciler/kullanıcılar tarafından getirilen depozitolu boÅŸ ambalajların iade alınmasını ve depozito ücretinin geri ödenmesini saÄŸlayacak sisteme dâhil olmakla yükümlüdürler.
(4) Satış noktaları; Bakanlık tarafından belirlenen plastik poÅŸetlerin kullanımının azaltılmasına yönelik ücretlendirme uygulaması dâhil ambalaj ve ambalaj atıklarının yönetimine yönelik diÄŸer tedbir, teÅŸvik ve sınırlamalara iliÅŸkin olarak Bakanlıkça belirlenen idari düzenlemelere, usul ve esaslara uygun faaliyet göstermek zorundadırlar.
(5) Satış noktalarınca, ücretlendirme uygulaması kapsamındaki plastik poÅŸetler ile piyasaya sürdükleri diÄŸer ambalajları için Geri Kazanım Katılım Payına Ä°liÅŸkin Yönetmelik kapsamında getirilen yükümlülükler yerine getirilir.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Ambalajın Üretimine ve Piyasaya Arzına Ä°liÅŸkin Hükümler
Temel ÅŸartlar
MADDE 12 – (1) Ambalajlar, yeniden kullanıma ve/veya geri kazanıma en uygun ve/veya bertaraf aÅŸamalarında çevreye en az zarar verecek ÅŸekilde tasarlanmak ve üretilmek zorundadır. Üretilecek ambalajların yapısındaki ağır metal muhtevalarının, ambalajın birim ağırlığının, ambalajın fonksiyonunu bozmayacak, gerekli saÄŸlık, temizlik ve güvenlik düzeyini olumsuz etkilemeyecek ÅŸekilde en aza indirilmesi saÄŸlanır. Bu ÅŸartlara uygunluÄŸunun belirlenmesinde ilgili ulusal ve uluslararası standartlar dikkate alınır.
(2) Alternatifi olmayan ambalajlar ile üretimi ve piyasaya sürülmesine iliÅŸkin özel mevzuat hükümlerine tabi olan ambalajlar dışında, maddesel geri dönüÅŸümü öncelikli olmak üzere geri kazanılması teknik olarak mümkün olmayan ambalajların üretilmesi ve piyasaya sürülmesi yasaktır.
(3) Yurt içinde üretilecek ve ithal edilecek ambalajların saÄŸlaması gereken temel ÅŸartlar aÅŸağıda belirtilmiÅŸtir:
a) Ambalajın üretimi ve bileÅŸimine iliÅŸkin;
1) Tüketici ve ambalajlanan ürün için gerekli güvenlik ve saÄŸlık düzeyini saÄŸlamaya yeterli olandan fazla hacim ve ağırlıkta ambalaj kullanılmaması,
2) Ambalajın tasarlanırken, üretilirken ve kullanıma sunulurken yeniden kullanıma ve/veya geri kazanıma uygun olması,
3) Ambalaj atığının ve ambalaj üretimi esnasında oluÅŸan atıkların geri kazanımı veya bertarafı sırasında ambalajın içerdiÄŸi maddelerin çevre üzerindeki etkisi göz önünde bulundurularak, ambalaj ve ambalajın bileÅŸenleri üretilirken zararlı ve tehlikeli maddelerin en aza indirilmesi,
zorunludur.
b) Ambalajların yeniden kullanılabilir niteliÄŸe sahip olmaları için;
1) Ambalajın fiziki özelliÄŸi ve niteliÄŸinin normal ÅŸartlar altında ambalajın birden fazla kullanımına izin verecek ÅŸekilde olması,
2) Ambalajın yeniden kullanımı sürecinde, çalışanların saÄŸlık ve güvenlik ÅŸartları göz önünde bulundurulması,
3) Ambalaj yeniden kullanılmayacak hale gelerek atık olduÄŸu zaman, (c) bendinde belirtilen özel ÅŸartların saÄŸlanması,
zorunludur.
c) Ambalajların geri kazanılabilir niteliklerine yönelik deÄŸerlendirmelerde;
1) Ambalaj atıklarının maddesel geri dönüÅŸüm yoluyla geri kazanılabilir niteliÄŸi için; ambalaj üretilirken, ambalajın üretiminde kullanılan maddelerin ağırlıkça belli bir yüzdesinin maddesel olarak geri dönüÅŸtürülebilir nitelikte olması,
2) Ambalaj atıklarının enerji geri kazanım amacıyla iÅŸlenebilir niteliÄŸi için; enerji geri kazanımının en uygun düzeyde olmasını saÄŸlayacak minimum alt kalorifik deÄŸere sahip olması,
3) Biyolojik olarak bozunabilir ambalaj niteliÄŸi için; oksijenli veya oksijensiz ortamda gerçekleÅŸecek fiziksel, kimyasal veya biyolojik iÅŸlemlerden sonra elde edilecek nihai ürünün ilgili mevzuatında tanımlı kalite kriterleri ve piyasaya arz ÅŸartlarını saÄŸlaması,
zorunludur.
(4) Bakanlıkça, plastik poÅŸetler ve tek kullanımlık ambalajlar baÅŸta olmak üzere ambalaj üretimine yönelik özel ÅŸartlara ve bu ambalajların saÄŸlaması gereken kriterlere yönelik ilave düzenlemelerde bulunulabilir.
(5) Depozito yönetim sistemine dâhil olan ambalajlara ve bileÅŸenlerine yönelik özel ÅŸart ve kriterler Ajans tarafından ayrıca belirlenir.
Ağır metal konsantrasyonları
MADDE 13 – (1) Ambalaj üreticileri, ambalajda veya ambalaj bileÅŸenlerinde bulunan kurÅŸun, kadmiyum, cıva, artı altı deÄŸerlikli krom konsantrasyonlarının toplamının 100 ppm’i aÅŸmamasını saÄŸlamak zorundadır. Ancak tamamen kurÅŸunlu kristal camdan yapılan ambalajlar için bu zorunluluk geçerli deÄŸildir.
(2) Cam ambalaj üretiminde geri dönüÅŸtürülmüÅŸ malzeme kullanılması durumunda, her bir cam fırını için ayrı ayrı bakılmak kaydı ile temsili örneklerde ardışık on iki ay süre içinde yapılan toplam ağır metal analizlerinin aylık ortalamalarının 200 ppm sınırını aÅŸmaması ÅŸartıyla birinci fıkrada belirtilen konsantrasyon limitleri aşılabilir.
Ambalajların üretim aÅŸamasında iÅŸaretlenmesi
MADDE 14 – (1) Ambalaj ve ambalaj atıklarının geri toplanması, yeniden kullanılması, geri kazanımının kolaylaÅŸtırılması ve tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla ambalajlar üretimleri sırasında iÅŸaretlenir.
(2) Plastik poÅŸetler ve depozito yönetim sistemine dâhil edilen ambalajlar baÅŸta olmak üzere tek kullanımlık ambalajlar dâhil diÄŸer tüm ambalaj ve bileÅŸenlerine yönelik iÅŸaretlemelere iliÅŸkin Bakanlıkça belirlenen özel düzenlemeler haricinde yapılacak iÅŸaretlemeler gönüllülük esasına dayanır. Ambalaj üreticilerinin gönüllülük esasına dayanan iÅŸaretlemeleri tercih etmesi halinde;
a) Ambalaj üreticileri tarafından, ürettikleri ambalajların üzerinde, Ek-2’de yer alan Ambalaj Ä°ÅŸaretleme Sistemine göre ambalajın türünü belirten kısaltma ve malzeme türüne ait numara ile Ek-3’te yer alan Ambalajların Üzerinde Kullanılacak Sembol bulundurulur.
b) Sembolün merkezine ambalajın üretildiÄŸi malzemenin türünü temsil eden numara, altına da büyük harfler ile malzeme türünü temsil eden kısaltma yazılır.
c) Ek-2’de yer alan Ambalaj Ä°ÅŸaretleme Sisteminde tanımlanan malzeme türlerinin dışında yer alan malzemeler iÅŸaretlenmez.
ç) Ä°ÅŸaretlemenin, ambalajın üzerinde; kolayca görülebilir, okunabilir, ambalaj açıldığında dahi kalıcı ve dayanıklı olması saÄŸlanır.
d) Teknik sebeplerden dolayı, ambalajın üzerinde iÅŸaretleme yapılamaması halinde, iÅŸaretleme piyasaya süren tarafından etiketin üzerinde yapılır.
(3) Ambalajlar ve etiketleri dâhil diÄŸer bileÅŸenlerine yönelik zorunlu iÅŸaretlemeler ile bunların kullanımına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça ayrıca belirlenir ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanır. Depozito yönetim sistemine dâhil olan ambalajlara yönelik iÅŸaretlemeler için Ajans tarafından belirlenen kriterlere ayrıca uyulur.
Ambalajların piyasaya sürenler tarafından iÅŸaretlenmesi
MADDE 15 – (1) Ambalajlar, piyasaya sürenler tarafından bu Yönetmelikte belirtilen esaslara uygun olarak toplama ve geri kazanım sistemine dâhil olduÄŸunun belirtilmesi ve tüketicinin bilgilendirilmesi amacıyla iÅŸaretlenir. Bu iÅŸaretleme, piyasaya sürenin kayıt altında olduÄŸunu ve dâhil olduÄŸu yönetim sistemini gösterir.
(2) Plastik poÅŸetler ve depozito yönetim sistemine dâhil edilen ambalajlar baÅŸta olmak üzere tek kullanımlık ambalajlar dâhil diÄŸer tüm ambalaj ve bileÅŸenlerine yönelik iÅŸaretlemelere iliÅŸkin Bakanlıkça belirlenecek özel düzenlemeler haricinde yapılacak iÅŸaretlemeler gönüllülük esasına dayanır. Piyasaya sürenlerin gönüllülük esasına dayanan iÅŸaretlemeyi gerçekleÅŸtirmeleri halinde, piyasaya sürenler ambalajlarında ve/veya etiketlerinde Ek-3’te yer alan Ambalajların Üzerinde Kullanılacak Sembol ile bu sembolün altında Bakanlığın verdiÄŸi kod numarasını bulundurur.
(3) Ä°ÅŸaretleme ambalajın veya etiketin üzerine yapılır. Ä°ÅŸaretlemenin kolayca görülebilir, okunabilir, ambalaj açıldığı takdirde dâhi kalıcı ve dayanıklı olması zorunludur. Ambalajlar ve bileÅŸenlerinde geri kazanımı olumsuz etkilemeyecek malzemeden yapılmış iÅŸaretleyiciler, etiketler ve birleÅŸtirici/sabitleyici/yapıştırıcılar kullanılır.
(4) Ambalajlar ve etiketleri dâhil diÄŸer bileÅŸenlerine yönelik zorunlu iÅŸaretlemeler ile gönüllü iÅŸaretlemeler ve bunların kullanımına yönelik usul ve esaslar Bakanlıkça belirlenir ve Bakanlık internet sitesinde yayımlanır. Depozito yönetim sistemine dâhil olan ambalajlara yönelik iÅŸaretlemeler için Ajans tarafından belirlenen kriterlere ayrıca uyulur.
BEŞİNCÄ° BÖLÜM
Depozito Yönetim Sistemi ve Uygulamaları
Depozito yönetim sistemi
MADDE 16 – (1) Depozito yönetim sisteminin kurulması, iÅŸletilmesi ve sürdürülebilirliÄŸinin saÄŸlanmasına yönelik maliyetlerin karşılanmasında; piyasaya sürenler temsil oranları doÄŸrultusunda asli sorumluluÄŸa sahip olmakla birlikte sisteme dâhil olan ambalajlı ürünleri tüketicilere/kullanıcılara bedelli ve/veya bedelsiz olarak ileten/sunan/teslim eden tarafların da kendi temsil oranları doÄŸrultusunda sorumlulukları mevcuttur. Depozito yönetim sisteminin uygulamalarına iliÅŸkin usul ve esaslar Ajans tarafından belirlenir ve Ajansın internet sitesinde yayımlanır.
(2) Depozito yönetim sistemi dâhilinde Ajanstan aldığı yetki doÄŸrultusunda faaliyet gösteren taraflar da dâhil olmak üzere depozito yönetim sisteminde yer alan ilgili tüm taraflar Ajans tarafından düzenlenen ve Ajansın internet sitesinde yayımlanan usul ve esaslar çerçevesinde belirlenen oran ve nitelikte teminat yükümlülüÄŸünü haizdir.
(3) Depozito yönetim sistemi kapsamında piyasaya sürülmesine zorunluluk getirilen ambalajlı ürünler için uygulanacak depozito ücretinin ambalajlar üzerinde yapılacak iÅŸaretleme ile satış/teslim belgelerinde ise ayrı bir veri birimi ÅŸeklinde gösterilmesi zorunludur.
(4) Depozito yönetim sistemi dâhilinde uygulanacak depozito ücreti dâhil diÄŸer ücretler ile teminatlar Ajans tarafından yönetilir.
Zorunlu depozito uygulamaları
MADDE 17 – (1) Ä°nsani tüketim amaçlı içeceklerin piyasaya sürülmesinde kullanılan cam, polietilen teraftalat (PET) türünde plastik ve alüminyum türünde metal malzemeden yapılmış olan tek kullanımlık satış ambalajları öncelikli olmak üzere bu Yönetmelik kapsamında piyasaya sürülecek ambalajlar için 1/1/2022 tarihinden itibaren depozito yönetim sistemine katılım zorunluluÄŸu getirilmesine yönelik deÄŸerlendirme ve düzenlemeler Ajans tarafından yapılır.
(2) Ajans tarafından zorunlu depozito uygulaması kapsamına alınan ambalajlı ürünlerin piyasaya arzı sadece Ajansın onayı ve Ajans tarafından belirlenen usul ve esaslar doÄŸrultusunda gerçekleÅŸtirilebilir. Zorunlu depozito uygulaması kapsamına alınan ambalajlı ürünlerin Ajans onayı olmaksızın piyasaya sürülmesi ve piyasada yer alması yasak olup Ajans tarafından bu ürünlerin piyasaya sürülmesine ve/veya piyasada yer almasına yönelik ÅŸartlı, kısmi ve/veya süreli olarak muafiyet düzenlemesi yapılabilir.
(3) Depozito yönetim sistemine katılım zorunluÄŸu getirilen ambalajlı ürünlerin piyasaya sürülmelerine iliÅŸkin süreç belirlenerek ilgili taraflara bildirilir ve Ajans tarafından belirlenen koÅŸullar çerçevesinde depozito yönetim sistemi dâhilinde piyasaya sürülmeleri saÄŸlanır.
(4) Zorunlu olarak depozito yönetim sistemi dâhilinde piyasaya sürülecek ambalajlı ürünlerin depozito ücretleri, bu ambalajların piyasaya arzından önce Ajansa aktarılır. Depozito ücretlerinin tahsili ve iade edilmesine iliÅŸkin tüm süreç Ajans tarafından yönetilir. Depozito yönetim sistemine dair diÄŸer ücret ve teminatlar da Ajans tarafından yönetilir.
Diğer depozito uygulamaları
MADDE 18 – (1) Yeniden/tekrar kullanılabilir ambalajlara yönelik depozito uygulamaları da depozito yönetim sistemi dâhilinde deÄŸerlendirilir ve bu sistem hükümlerine tabi tutulur. Depozito yönetim sistemine katılım zorunluluÄŸu bulunmayan tek kullanımlık ambalajlı ürünleri piyasaya süren iÅŸletmeler, Ajans tarafından uygun görülmesi durumunda Ajans tarafından belirlenecek özel ÅŸartlar doÄŸrultusunda bu ambalajlı ürünleri için depozito yönetim sistemine dâhil olabilirler.
ALTINCI BÖLÜM
Ambalaj Atıklarının Yönetimi ve Geri DönüÅŸüm/Geri Kazanım Hedefleri
Ambalaj atıklarının biriktirilmesi, toplanması ve taşınması
MADDE 19 – (1) Ambalaj atığı üreticileri, ambalaj atıklarının biriktirilmesine, geçici depolanmasına, toplayıcılara teslim edilmesine, taşınmasına ve geri kazanımının saÄŸlanmasına yönelik olarak Atık Yönetimi YönetmeliÄŸi ve Sıfır Atık YönetmeliÄŸi hükümlerine uymakla yükümlüdürler.
(2) Ambalaj atıkları, Sıfır Atık YönetmeliÄŸi hükümleri esas alınarak sıfır atık yönetim sistemi uygulamalarına ve Ä°l Sıfır Atık Yönetim Sistemi Planlarına uygun olarak toplanır.
(3) Yetkili idareler, ambalaj atıklarının belirli bir sistem dâhilinde toplanarak geri kazanımlarının saÄŸlanması, bu atıkların düzenli depolama tesislerine gönderilmemesi ve bu tesislerce de kabul edilmemesi için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.
(4) Tehlikeli ve radyoaktif madde ambalajları haricindeki ambalajlar için uygulanan depozito yönetim sistemi kapsamında boÅŸ ambalajların biriktirilmesi, geçici depolanması ve taşınması faaliyetlerinde atık yönetimi mevzuatında belirlenen izin ve lisans ÅŸartları aranmaz. Anılan faaliyetler için Ajans tarafından belirlenecek idari, mali ve teknik düzenlemelere uyulur. Depozito yönetim sistemi kapsamında toplanan yeniden/tekrar kullanılabilir ambalajların yeniden kullanıma alınması faaliyeti geçici faaliyet belgesi/çevre lisansından muaftır.
(5) Tehlikeli madde ambalajları için uygulanan depozito yönetim sistemi kapsamında boÅŸ ambalajların biriktirilmesi, geçici depolanması, toplanması ve taşınması faaliyetleri için ilgili diÄŸer mevzuat hükümleri ile Bakanlıkça ve Ajans tarafından ayrıca belirlenecek idari, mali ve teknik düzenlemelere uyulur.
Ambalaj atıklarının işlenmesi
MADDE 20 – (1) Ambalaj atıklarının ayrıştırıldığı, geri kazanıldığı ve/veya bertaraf edildiÄŸi atık iÅŸleme tesislerinde Atık Yönetimi YönetmeliÄŸi uyarınca yapılan düzenlemeler doÄŸrultusunda getirilen yükümlülüklere uyulur.
(2) Ambalaj atıklarının geri kazanılmasında öncelikle maddesel geri dönüÅŸüm esas alınır. Depozito yönetim sistemi kapsamında toplanan ambalajların iÅŸlenerek tekrar aynı ürünlerin ambalajlarının üretiminde kullanılması imkânı önceliklendirilir. Maddesel geri dönüÅŸümü ekonomik olmadığı ve/veya teknik olarak mümkün olmadığı anlaşılan ambalaj atıklarının diÄŸer geri kazanım yöntemleri ile de geri kazanımı saÄŸlanamazsa bu atıklar enerji geri kazanımı amacı ile faaliyet gösteren çevre lisanslı atık iÅŸleme tesislerine gönderilir. Geri kazanımı saÄŸlanamayan ambalaj atıkları haricindeki ambalaj atıkları bertaraf tesislerine gönderilemez.
(3) Depozito yönetim sistemi kapsamında toplanan ambalajların sayılması-ayrıştırılması ile yeniden/tekrar kullanılabilir ambalajların yeniden kullanıma alınması faaliyeti geçici faaliyet belgesi/çevre lisansından muaftır. Bu tesislere yönelik yeterlilik kriterlerinin belirlenmesine ve belgelenmesine yönelik iÅŸlemler Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Ajans tarafından gerçekleÅŸtirilir.
Geri dönüÅŸüm ve geri kazanım hedefleri
MADDE 21 – (1) Bakanlık, ambalaj atıklarının yönetimi konusunda bu Yönetmelikte yükümlülüÄŸü bulunan tüm taraflar ile birlikte gerekli tedbirleri alarak;
a) 2021 yılından itibaren Ülke genelinde en az aÅŸağıda verilen oranlarda malzeme cinsine bakılmaksızın toplam geri dönüÅŸüm ve geri kazanım hedeflerine ulaşılması saÄŸlanır.
 
Yıllar
Toplam geri kazanım oranı(%)
Toplam geri dönüÅŸüm oranı(%)
2021 -2025 yılları arasında her bir yıl için (2025 dâhil)
60
55
2026 -2030 yılları arasında her bir yıl için (2030 dâhil)
-
65
2031 ve sonrası
-
70
 
b) 2021 yılından itibaren Ülke genelinde en az aÅŸağıda verilen malzeme cinsi bazlı yıllık geri dönüÅŸüm oranlarına ulaşılması saÄŸlanır.
 
Yıllar
Malzeme cinsi bazlı yıllık geri dönüÅŸüm oranı (%)
(yeniden kullanıma hazırlama dâhil)
Cam
Plastik
Metal
Kâğıt/Karton
AhÅŸap
2026’ ya kadar
70
55
60
75
25
2031’ e kadar
75
55
70
85
30
2031 ve sonrası
75
55
70
85
30
 
c) Kompozit ambalajlar, birim ambalajın bileÅŸiminde bulunan ve ağırlıkça en fazla miktarı oluÅŸturan malzeme cinsi açısından (b) bendinde verilen oranlar kapsamında deÄŸerlendirilmeye tabi tutulur.
Geri dönüÅŸüm ve geri kazanım hedeflerinin yerine getirilmesi
MADDE 22 – (1) Bakanlık, geniÅŸletilmiÅŸ üretici sorumluluÄŸu planlaması ile ulusal atık yönetimi ve eylem planı uygulamaları kapsamında gerekli koordinasyonu saÄŸlayarak 21 inci maddede belirtilen hedeflere ulaşılması için strateji ve politikaları belirler, izleme, hesaplama ve raporlama süreçlerini oluÅŸturur ve uygular.
(2) Toplam geri dönüÅŸüm ve geri kazanım hedeflerine yönelik hesaplamalarda yurt içinde piyasaya sürülen ambalaj miktarları, yurt içinde toplanan ve iÅŸlenen ambalaj atığı miktarları, yeniden kullanıma alma ve hazırlama dâhil olmak üzere depozito yönetim sistemi kapsamında toplanan ve iÅŸlenen ambalaj miktarları esas alınır.
YEDÄ°NCÄ°BÖLÜM
ÇeÅŸitli ve Son Hükümler
Plastik poÅŸet ve depozito ücretleri
MADDE 23 – (1) Ücretlendirmeye tabi plastik poÅŸetlere yıl içinde uygulanacak taban ücret, piyasa koÅŸulları ve ilgili sektör temsilcilerinden oluÅŸan Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak Bakanlık tarafından belirlenir ve yıl boyunca geçerliliÄŸini korur. Plastik poÅŸetler için Bakanlıkça belirlenen fiyat tarifesinden farklı bir ücret uygulanamaz.
(2) Zorunlu depozito uygulamasına tabi tutulan ürünlere iliÅŸkin depozito ücretleri piyasa koÅŸulları ve Ambalaj Komisyonunun önerisi dikkate alınarak Bakanlık tarafından belirlenir ve yeni bir depozito ücreti belirleninceye kadar geçerliliÄŸini korur.
(3) Depozito yönetim sistemi dâhilinde uygulanacak depozito ücreti haricindeki diÄŸer ücret ve teminatlar; depozito yönetim sistemi yatırımının finansal maliyeti, sistemin iÅŸletilmesi ve sürdürülebilmesi maliyetleri, sabit varlıkların amortisman maliyetleri, yönetim ve izleme giderleri ve öz kaynak getirisinden oluÅŸan maliyetler ile depozito yönetim sistemi faaliyet gelirleri esas alınmak sureti ile ilgili tarafların temsil oranları doÄŸrultusunda Ajans tarafından belirlenir ve yönetilir.
Ambalaj Komisyonu
MADDE 24 – (1) Bakanlıkça oluÅŸturulan Ambalaj Komisyonu, biri baÅŸkan olmak üzere Bakanlık personeli ile Ajans personeli, Bakanlığın uygun göreceÄŸi ekonomik iÅŸletmeler, mahalli idareler ve diÄŸer yetkili idareler, kamu kurum ve kuruluÅŸları, meslek odaları, çevre lisanslı atık iÅŸleme tesisleri, satış noktaları ve ilgili diÄŸer sektörlerin yetkili temsilcilerinden oluÅŸur.
(2) Ambalaj Komisyonu, yılda en az bir kere Bakanlığın belirleyeceÄŸi gündemle Bakanlık temsilcisinin baÅŸkanlığında toplanır. Komisyonun sekretarya hizmetleri, Bakanlık tarafından yürütülür. Toplantı yer ve zamanı ile gündemine iliÅŸkin hususlar, toplantı tarihinden en az 15 gün önce Bakanlık tarafından üyelere bildirilir.
(3) Ambalaj Komisyonu, bu Yönetmelik doÄŸrultusunda yürütülen çalışmaları ve uygulamaları deÄŸerlendirerek tavsiye kararları alır.
Bildirimler, beyanlar ve planlar ile bu kapsamda sunulan bilgi ve belgelerin deÄŸerlendirilmesi
MADDE 25 – (1) Bakanlık ve/veya il müdürlüÄŸü ile Ajans; mahalli idareler/yetkili idareler, piyasaya sürenler, ambalaj üreticileri, tedarikçiler, çevre lisanslı atık iÅŸleme tesisleri dâhil ilgili taraflarca yapılan bildirim ve sunulan belgelerin içerikleri ve iletilme yöntem ve dönemlerini belirler, bunları inceler ve çalışmaları denetler.
(2) Ambalaj üreticileri, piyasaya sürenler ve tedarikçileri tarafından bir önceki sene piyasaya arzı gerçekleÅŸtirilen asgari ambalajların türleri, kullanım ve tasarım özellikleri ve miktarlarına iliÅŸkin veriler her yıl Mart ayının sonuna kadar Ambalaj Bilgi Sistemi üzerinden Bakanlığa bildirilir.
(3) Depozito yönetim sistemi kapsamında yürütülen faaliyetlere yönelik bildirim ve beyanlar Ajans tarafından belirlenen esaslar doÄŸrultusunda ve Ajansa ait bilgi sistemleri üzerinden yapılır.
(4) Bakanlık ve/veya Ajans tarafından gerekli görülmesi halinde; ilgili taraflar, bildirim ve belgelerini yeminli mali müÅŸavire ve/veya bağımsız denetim kuruluÅŸlarına inceletir ve inceleme raporunu Bakanlığa ve/veya Ajansa sunar.
İdari yaptırım
MADDE 26 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerine aykırı hareket edenler hakkında, 2872 sayılı Kanun ve ilgili diÄŸer mevzuat hükümlerinde öngörülen idari yaptırımlar uygulanır. Ä°dari yaptırımlar ilgili mevzuatında öngörülen idarelerce tesis edilir.
Düzenleme yetkisi
MADDE 27 – (1) Bakanlık, bu YönetmeliÄŸin uygulanması sırasında doÄŸacak tereddüt ve anlaÅŸmazlıklar ile uygulamaya iliÅŸkin aksaklıkları gidermeye ve uygulamayı yönlendirmeye, ilke ve standartları belirlemeye ve uygulama birliÄŸini saÄŸlayacak gerekli düzenlemeleri yapmaya yetkilidir.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 28 – (1) 27/12/2017 tarihli ve 30283 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Ambalaj Atıklarının Kontrolü YönetmeliÄŸi yürürlükten kaldırılmıştır.
Mevcut geri dönüÅŸüm, geri kazanım yükümlülükleri
GEÇÄ°CÄ° MADDE 1 – (1) Piyasaya süren iÅŸletmelerin ve mevcut yetkilendirilmiÅŸ kuruluÅŸların 28 inci madde ile yürürlükten kaldırılan Ambalaj Atıklarının Kontrolü YönetmeliÄŸi kapsamında oluÅŸmuÅŸ olan geri dönüÅŸüm ve geri kazanım hedeflerinin yerine getirilmesine iliÅŸkin yükümlülükleri anılan Yönetmelik hükümleri gözetilerek Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar doÄŸrultusunda yerine getirilir.
Mevcut ambalaj atıkları yönetim planlarının sürekliliÄŸi
GEÇÄ°CÄ° MADDE 2 – (1) Bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girmesinden önce mahalli idarelerce hazırlanıp uygun bulunan ambalaj atıkları yönetim planları, bu Yönetmelik hükümleri ve Sıfır Atık YönetmeliÄŸi ile getirilen düzenlemeler uyarınca yürütülür. Mevcut ambalaj atıkları yönetim planları mahalli idarelerin Sıfır Atık YönetmeliÄŸinde öngörülen geçiÅŸ takvimi uyarınca sıfır atık yönetim sistemine geçiÅŸleri ile birlikte son bulur.
Mevcut ambalaj atığı işleme tesisleri
GEÇÄ°CÄ° MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik yürürlüÄŸe girmeden önce ambalaj atığı toplama ayırma ve ambalaj atığı geri dönüÅŸüm/geri kazanım konularında Bakanlıktan çevre lisansı almış tesisler Bakanlıkça yapılacak düzenlemelere uygun faaliyet göstererek lisans sürelerinin sonuna kadar faaliyetlerine devam edebilirler.
(2) Bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girmesinden önce 10/9/2014 tarihli ve 29115 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çevre Ä°zin ve Lisans YönetmeliÄŸi uyarınca ambalaj atığı toplama ayırma ve ambalaj atığı geri dönüÅŸüm/geri kazanım konularında faaliyet göstermek üzere iÅŸlemlerini baÅŸlatmış olan tesislerin iÅŸlemleri 28 inci madde ile yürürlükten kaldırılan Ambalaj Atıklarının Kontrolü YönetmeliÄŸinde belirlenen fiziksel ÅŸartlar esas alınarak deÄŸerlendirilir.
Mevcut yetkilendirilmiÅŸ kuruluÅŸlar
GEÇÄ°CÄ° MADDE 4 – (1) Bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girmesinden önce piyasaya süren iÅŸletmelerin ambalaj atıkları yönetimi konusundaki yükümlülüklerini yerine getirmek amacı ile Bakanlıktan yetki belgesi alan kuruluÅŸlar faaliyetlerini yetki süreleri dâhilinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun olarak yürütürler.
(2) Yetki belgesi sahibi kuruluÅŸlar bu YönetmeliÄŸin yürürlük tarihinden itibaren 3 ay içerisinde yetki belgesi aldıkları tarihten bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girdiÄŸi tarihe kadar olan faaliyetleri kapsamındaki gelir ve giderlerine iliÅŸkin mali tablolarını oluÅŸturmak ve iliÅŸkili bilgi ve belgeleri Bakanlığa sunmakla yükümlüdür. Yetki belgesi kapsamındaki faaliyetlerin izlenmesi, deÄŸerlendirilmesi ve denetimine iliÅŸkin hususlar yetki belgesi verilmesine esas mevzuat hükümleri kapsamında deÄŸerlendirilir.
(3) Yetkisi iptal edilen veya temsiliyet payı ÅŸartlarını saÄŸlayamama koÅŸulu dâhil yetki iptali talebinde bulunan yetki belgesi sahibi kuruluÅŸlar faaliyetlerin sonlandırılmasına iliÅŸkin olarak Bakanlıkça talep edilecek bilgi, belge ve raporları sunmak zorundadırlar.
Depozito yönetim sistemi ve mevcut depozito uygulamaları
GEÇÄ°CÄ° MADDE 5 – (1) Bu YönetmeliÄŸin yürürlüÄŸe girmesinden önce Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslar uyarınca hazırlanıp onaylanan depozito uygulama planları kapsamında yürütülen yeninden/tekrar kullanılabilir ambalajlara yönelik depozito yönetim sistemi uygulamaları Ajans tarafından belirlenen usul ve esasların yürürlüÄŸe girmesine kadar bu YönetmeliÄŸe uyumlu olarak sürdürülür.
Yürürlük
MADDE 29 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlüÄŸe girer.
Yürütme
MADDE 30 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çevre ve Åžehircilik Bakanı yürütür.
 
Ekleri için tıklayınız